Recreatieoord Hoek van Holland: cultureel erfgoed
Op Recreatieoord Hoek van Holland is de vakantiebeleving grotendeels onveranderd gebleven. Nog steeds recreëer je hier in een houten huisje, een traditie die al sinds de jaren twintig bestaat.
Bescherming van cultureel erfgoed
Tegenwoordig worden veel oude campings en recreatieparken herontwikkeld tot moderne vakantieparken met commerciële verhuur. Als gevolg hiervan moeten bewoners hun stacaravan of huisje verlaten. Vervolgens vervangt de terreineigenaar deze door uniforme bungalows.
Om te voorkomen dat het authentieke huisjeskamp in Hoek van Holland verdwijnt, is bewustwording dan ook essentieel.
Mede dankzij de inzet voor behoud heeft dit cultuurhistorische erfgoed sinds 2020 meerdere erkenningen ontvangen. Dit gebeurde niet toevallig in het jaar waarin de dreiging van verkoop opkwam.
Erkenningen als cultureel erfgoed in Nederland
Netwerk Immaterieel Erfgoed Nederland
Op 25 november 2020 kreeg Recreatieoord Hoek van Holland haar eerste erkenning als cultuurhistorisch erfgoed. Toen schreef Mario Bruijns het recreatieoord in bij het Netwerk Immaterieel Erfgoed Nederland.
Vanaf dat moment werd er op het Rotterdamse stadhuis en in de media over het huisjeskamp gesproken als cultureel erfgoed.
Echt Rotterdams Erfgoed
Na de aanmelding volgde opname in de collectie van Echt Rotterdams Erfgoed (nummer 81). Op het Oude Kamp ontving Loe Elzerman, die in 2013 letterlijk in een huisje op het Oude Kamp werd geboren, de oorkonde. Zo werd Loe die dag de ster van het recreatieoord.
Media-aandacht en publieke erkenning
Canons van Zuid-Holland
In april 2021 volgde opname in het digitale platform de Canons van Zuid-Holland.
Recreatieoord in Miniworld Rotterdam
Ook Miniworld Rotterdam erkende de historische waarde van Recreatieoord Hoek van Holland. Zij presenteert het als maquette in de grootste overdekte miniatuurwereld van de Benelux aan het Weena in Rotterdam. De opening vond plaats op 24 november 2021.
In top 5 erfgoedjaar 2021
Dankzij de grote inzet van de recreanten en de vele media-aandacht werd het recreatieoord in 2021 tot een van de vijf meest besproken erfgoedonderwerpen gerekend.
De lijst is samengesteld door De erfgoedstem, hét digitale nieuwsplatform voor de erfgoedsector.
Recreatieoord in muziek en theater
Het erfgoed van Recreatieoord Hoek van Holland komt ook tot uiting in creatieve projecten. Zo bezingen de songteksten van Michel Nottroth (Mijn huissie in de Hoek) en het 010Sherriff lied (‘Van hout is de kampeerstad. Maar van goud als je er bent’) het erfgoed.
Daarnaast verwerkten acteurs John Buijsman en Helmert Woudenberg hun inspiratie in hun theatervoorstelling De recreanten. Ook gaven podcastmakers Suzanne Streefland en Sandra van Steen met ‘De slag om de houten kampeerstad’ (2022) het erfgoed een hedendaagse stem. Tenslotte kreeg het logo van de in 2022 opgerichte Coöperatie Vereniging ONS Recreatieoord een nostalgische uitvoering.
Cultuurhistorische verkenning
Na de erkenningen liet de gemeente Rotterdam een onderzoek uitvoeren naar de historische waarde van het recreatieoord door een onafhankelijk onderzoeksbureau. Dat resulteerde in de ‘Cultuurhistorische verkenning (quickscan) van Recreatieoord en Camping Hoek van Holland’.
De verkenning, waarvan de boeken De houten kampeerstad van Rotterdam aan zee als basis dienden, bevestigde de waarde van het vakantiepark. De onderzoekers van Van Meijel – adviseurs in cultuurhistorie (Nijmegen) en Els Bet Stedenbouwkundige (Rotterdam) concludeerden:
“Recreatieoord Hoek van Holland is van architectuurhistorisch en stedenbouwkundig belang, een plek waar ondanks alle veranderingen de oorspronkelijke ziel en sociale cultuur nog rondwaart”
Op basis van deze verkenning adviseerden zij de gemeente Rotterdam om het recreatieoord in publiek domein te houden, zeker gezien de dreiging van het grote geld.
De Havenloods over de cultuur-historische verkenning
Medestanders voor behoud van cultuurhistorische waarde
De historische waarde van het recreatieoord werd ook onderkend door diverse erfgoedorganisaties, waaronder:
- Erfgoedvereniging Bond Heemschut
- Historisch Genootschap Roterodamum
- Het Cuypersgenootschap
- Historisch Genootschap Hoek van Holland
Samen met andere prominenten uit de wereld van erfgoed en architectuur-historici steunden zij het pleidooi voor behoud. In een gezamenlijk document riepen zij de gemeente Rotterdam op tot bescherming van het recreatieoord.
Het verleden in Toekomstvisie Recreatieoord
In de ‘Toekomstvisie Recreatieoord Hoek van Holland’ van 30 september 2021, opgesteld door de Recreanten Advies Raad (RAR) en de Gebiedscommissie Hoek van Holland, is behoud van de cultuurhistorische waarde een van de kernwaarden. Zoals in het rapport wordt gesteld: “De cultuurhistorische waarde staat buiten kijf.”
Gemeente erkent cultuurhistorische waarde
De gemeente Rotterdam heeft de historische betekenis van het recreatieoord omarmd. In december 2021 sprak het college van B en W haar voornemen uit: de grond van het recreatieoord in erfpacht uitgeven aan de door de recreanten opgerichte coöperatieve vereniging ONS Recreatieoord. Hiermee werd een verkoop aan een commerciële partij voorkomen. De gemeente Rotterdam omschrijft het als volgt:
“Het Recreatieoord Hoek van Holland heeft door zijn lange geschiedenis een bijzondere cultuur-historische waarde en ook een opzet die duidelijk afwijkt van moderne recreatieparken.“
Met dit voornemen blijven de authentieke kwaliteiten en het kleinschalige karakter van het recreatieoord behouden. De cultuurhistorische verkenning vormt momenteel de basis voor een nieuw bestemmingsplan.
QR-code
Bij het recreatieoord staat sinds maart 2025 een paaltje met QR-code.Bezoekers die de code scannen, komen op de website van HoekvanHolland.nu. Daar lezen ze over de geschiedenis van het terrein. Het is één van de 21 QR-punten in Hoek van Holland. Op initiatief van de dorpsraad en het Historisch Genootschap Hoek van Holland.